De uiterst populaire televisieserie Doctor Who ligt al enige tijd onder vuur omdat de serie vrouwen voor en achter de camera marginaliseert. Hoe pareer je die kritiek het beste? Door de twaalfde reïncarnatie van de hoofdpersoon opnieuw te laten spelen door een blanke man, natuurlijk. Dr Who kan zo aan de tumblr 100 procent man toegevoegd worden.
De Schotse acteur Peter Capaldi mag als twaalfde man op een rij in de huid kruipen van Doctor Who. Daarmee zijn alle speculaties over een vrouwelijke Who voorlopig weer van de baan. Voor alle duidelijkheid: niets in het fictieve universum schrijft voor dat het een man moet zijn. De Dokter is een buitenaards wezen dat niet kan sterven, en steeds reïncarneert in een andere gedaante. Het wezen zou ook als vrouw kunnen reïncarneren.
Zodra bekend werd dat de vorige acteur, Matt Smith, zou stoppen, was actrice Helen Mirren er dan ook snel bij om te pleiten voor een zwarte, lesbische Doctor. Mirren bedoelde dit prikkelend en provocerend. Ze wilde aandacht vragen voor de vreemde tegenstelling. Verhaaltechnisch kan alles. Maar in de praktijk beperken de producenten zich steeds opnieuw tot een blanke man. Dat is een bewuste keuze:
In fiction as in life, women and people of colour are expected to relate to the stories of white men and understand that we can never be the hero –but it never works the other way round. […] Why is it so hard to conceive of a female Doctor, or a black Doctor? For the same reason that it’s so hard to conceive of a female president, or a black prime minister, or any world government or economic power not largely controlled by rich white men: because we cannot imagine it. Because we refuse to imagine it. Because the stories we tell ourselves and each other about power and history don’t often include women and non-white people in leading roles.
Het blijft niet beperkt tot de eenzijdige keuze voor de acteurs die Doctor Who mogen spelen. De serie laat op allerlei manieren zien dat vrouwen en mannen met een gekleurde huid hooguit de tweede viool mogen spelen. Zowel voor als achter de camera. Wat betreft achter de camera: slechts zeer, zeer zelden regisseert een vrouw een aflevering van de serie. In 2012 bleef de teller steken op nul (0). Bovendien schrijft er sinds 2008 geen enkele vrouw mee aan de scenario’s. Ook hier staat de teller al jaren op nul (0).
Het gebrek aan vrouwelijke invloed merk je ook aan de verhalen. Fans merken op dat het écht mis ging sinds Steven Moffat de hoofdschrijver van de scenario’s werd. Moffat gaf blijk van een duidelijke visie op vrouwen. Zoals:
There’s this issue you’re not allowed to discuss: that women are needy. Men can go for longer, more happily, without women. That’s the truth. We don’t, as little boys, play at being married – we try to avoid it for as long as possible. Meanwhile women are out there hunting for husbands.
Vanuit die basishouding verruïneerde hij in een aflevering van de serie Sherlock Holmes het personage Irene Adler. Hij reduceerde haar in zijn scenario tot een sexy lichaam en een bundel onhandige emoties. Ook afleveringen van Doctor Who getuigen sinds 2010 van een nieuw soort seksisme. Doctor Who had altijd al problematische trekjes. Hij had altijd een mannelijke gedaante, en vaak kreeg hij een vrouwelijk hulpje. Dat hulpje had echter wel karakter en handelde zelfstandig.
Zodra Moffat het roer over nam, veranderde de serie op een problematische manier van karakter. Prompt verdwenen de meeste acteurs met een gekleurde huid, of een homoseksuele/lesbische oriëntatie. Die ene keer dat Moffat een zwarte vrouw opvoerde, verliep dat als volgt:
“Let’s Kill Hitler,” last Saturday’s episode, contained one of Moffat’s first black female characters; she was a hypersexualized, gun-toting criminal, and was killed off and literally replaced by a white actress about ten minutes in.
Bovendien onderging de veelal vrouwelijke kompaan van Who een ingrijpende verandering. Vanaf het tijdperk Moffat moest de vrouwelijke metgezel, Amy Pond, keer op keer gered worden door een man. Moffat laat haar weinig tot geen ruimte om zelfstandig te handelen. Ze vertegenwoordigt daarmee het stereotype van het hulpeloze wicht. Bovendien draait haar verhaal vooral om trouwen en kinderen krijgen. Ze bestaat voornamelijk in relatie tot mannen, met name Who en haar vriend, later echtgenoot, Rory.
Al met al een triest plaatje. Sommige fans besluiten met hun voeten te stemmen:
Geek/sci-fi culture is full of guys who dismiss presence and value of women in the culture and the artistic expressions of that culture. But I don’t have to give the man my money while he laughs off my whole gender.
Amen.
De Zesde Clan 