PVV, CDA en ChristenUnie, allemaal staan ze te trappelen om de grens tot wanneer een abortus mogelijk is drastisch in te korten. PVV en ChristenUnie kiezen zelfs bewust voor een grens ruim voor de twintig weken echo, omdat ouders na dat onderzoek soms alsnog kiezen voor een abortus. Anderen willen een scheiding aanbrengen tussen abortus op medische, of sociale gronden. Abortus om sociale redenen zou dan beperkt moeten blijven tot een periode van 12 weken. In de discussies die dit oplevert blijft één aspect onderbelicht: de minachting voor vrouwen die uit de redeneringen van diverse politici, cultuurtheologen en andere deskundigen spreekt.

Neem Frank G. Bosman, cultuurtheoloog van de universiteit van Tilburg. Hij sluit zich expliciet aan bij PVV-kamerlid Karen Gerbrands, die eerder liet weten dat artsen de doorslaggevende stem moeten krijgen bij het al dan niet overgaan tot abortus: ”Als ouders dan horen dat hun kind geen aandoening heeft die ernstig genoeg is voor abortus, dan hebben ze gewoon voor hun kind te zorgen. Zelfbeschikking is mooi, maar verantwoordelijkheid ook. Het moet duidelijk zijn wat we als geldige noodsituatie beschouwen en wat niet.” (N.B.: de PVV ontkent dat dit een partijstandpunt is.)
Bosman is eenzelfde soort mening toegedaan: de arts beslist en moet dat uiteindelijk doen op basis van medische noodzaak. Hij erkent dat het dan veel moeilijker wordt om een abortus te laten uitvoeren. Letterlijk: ”Abortus als ’laat anticonceptiemiddel’ is dan niet meer mogelijk. Ook bij zeer jonge moeders, slachtoffers van verkrachting en moeders met een ’volledig gezin’ is een abortus niet vanzelfsprekend opeisbaar, omdat wederom een medische afweging gemaakt moet worden. Bij deze afweging kan en moet de geestelijke omstandigheden van de moeder worden betrokken, maar die mag niet de enige of doorslaggevende motivatie voor vruchtafdrijving zijn.”
Wat leren we hieruit? Ten eerste, bij zowel Gerbrand als Bosman, dat de vrouw ondergeschikt is aan de arts. Haar gevoelens, omstandigheden of wensen zijn maar één van de vele belangen die de arts mee weegt in de uiteindelijke beslissing. Tiener? Verkracht? Nou meisje, ga maar naar een goede psycholoog, dat trauma verwerk je wel weer. In de tussentijd word je verplicht zwanger te blijven en het kind van je verkrachter te baren. Dat is wat dit concreet in kan houden.
Ten tweede hameren zowel Bosman als Gerbrands op verantwoordelijkheid. Wie seks heeft, moet de gevolgen daarvan ook accepteren. Het kromme van die redenering is dat alleen vrouwen zwanger kunnen worden. De druk van ‘Wie zich brandt moet op de blaren zitten’ ligt alleen op hun schouders. O wee als vrouwen zich aan die situatie willen onttrekken en niet zwanger willen zijn. Hadden ze maar geen seks moeten hebben. Dit riekt naar het straffen van vrouwen voor hun seksuele activiteiten.
Ten derde gebeuren er rare dingen als het gaat om de overwegingen van de vrouw. Bosman schildert abortus af als een laat anticonceptiemiddel. Alsof vrouwen frivole wezens zijn, die blijkbaar nogal slordig waren met de voorbehoedsmiddelen en dan blijmoedig naar een arts stappen, zo van ‘doe mij even een abortus’. Andere deskundigen plaatsen vraagtekens bij de vrouwen die wegens sociale omstandigheden geen kind willen. Zij vinden dat vrouwen daar niets meer over te zeggen zouden moeten hebben zodra de zwangerschap een week of twaalf gevorderd is. Dit standpunt negeert de situatie van de vrouw volledig, en werkt willekeur in de hand:
De Nederlandse vereniging van abortusartsen is tegen verlaging van de abortusgrens op sociale indicatie. ‘Het gaat om weinig vrouwen per jaar’, zegt voorzitter Gabie Raven. ‘En bij deze mensen maken is het vaak net zo’n ellende als bij een medische abortus. Vrouwen komen echt niet voor hun lol zo laat.’ Volgens Raven moet de abortusgrens gekoppeld blijven aan de grens waarbij baby’s levensvatbaar worden. ‘Dat is een goede grens. Anders kom je in een discussie waarbij de een 14 weken wil, de ander 20 weken, en weer een ander 18 weken. Maar waar baseer je dat dan op? Dan wordt het een kwestie van smaak.’
Tot slot: we hebben in Nederland strenge regels om de fysieke integriteit van mensen te bewaken. Zo moeten artsen voor veel handelingen toestemming vragen van de patiënt. Ook mogen patiënten behandelingen weigeren die de arts noodzakelijk vindt. Je mag mensen zelfs niet tegen hun wil vaccineren, ook niet als dat bijvoorbeeld een voorwaarde is om hun werk te doen.
Zo oordeelde de Commissie Gelijke Behandeling in de zaak van een Gereformeerde verpleegkundige dat het ziekenhuis waar ze werkte haar niet kon dwingen tot een vaccinatie tegen Hepatitis B. (oordeel 2005/31) Het ziekenhuis moest haar takenpakket zodanig aanpassen dat zij haar werk kon doen zonder deze vaccinatie.
Gaat het echter om een zwangere vrouw, dan pleiten mensen als Gerbrands en Bosman ervoor dat al deze mensenrechten ongeldig worden. Alles moet wijken voor de foetus. Een vrouw verliest in die redenatie alle controle over wat er met haar lijf en leven gebeurt, zodra twee cellen zich delen in haar baarmoeder. Of zodra iemand anders vindt dat haar wens om een abortus ‘niet mag’ vanwege …. vul de reden maar in.
Dat is een minachting voor vrouwen en een ontkenning van háár leven en fysieke integriteit. De inmiddels vermoorde Amerikaanse abortusarts George Tiller had een slogan: Trust women. Oftewel ‘vertrouw vrouwen’. Vertrouw erop dat zij weldenkende mensen zijn, met verantwoordelijkheidsgevoel. En laat de eindbeslissing over wat er met hun lijf en leven gebeurt, aan de vrouwen. Dát is baas in eigen buik. Dát is waar we achter moeten blijven staan. Nu meer dan ooit.
UPDATE: een essay uit het blad Philosophy & Public Affairs, van Judith Jarvis Thomson, laat zien dat dit debat al heel lang speelt. Thomson geeft nog duidelijker aan dan de Zesde Clan dat kon waar het om draait bij vrouwen, de foetus en baas in eigen buik. Een aanrader.