Heere Heeresma jr schreef een hoorspel over een man, een vrouw en een boot. Tijdens een boottochtje verkracht de man de vrouw. Heeresma vindt dat een kwestie van eigen schuld:
,,Eugenie is ook een ontzettend zeikwijf. […] Ze vraagt erom, toch? Trek de mannelijkheid niet in twijfel, zeker niet als je met zijn bootje in een afgelegen gebied dobbert. Edgar kan nog zo beschaafd en intellectueel zijn, hij blijft een man”.
Aldus de auteur in een interview voor VPROgids nummer 21.
Tuuuuurlijk! Fictie! Het is een hoorspel. Het heeft niets te maken met het dagelijks leven. Toch? Toch?!? Het is Fictie! Kunst! En Heeresma beseft dat het een omstreden kwestie is. Vrouwen de schuld geven van hun eigen verkrachting. Inderdaad. Omstreden. Heeresma vindt zichzelf dan ook wel een beetje een abject mens. Wow, wat een zelfkennis, Heere! Ja, we mogen van hem zelfs morele vraagtekens bij het scenario van het hoorspel zetten. Zolang we maar beseffen dat het zinloos is: het verhaal is zoals het is.
Heeresma, zoals Laurie Penny liet weten in een geweldig stuk over vrouwenhaat: jouw ideeën bestaan niet in een vacuüm. Je echoot uitspraken van bestaande verkrachters en vrouwenmishandelaars die hier, nu, in de praktijk, vrouwen ervan langs geven. ‘Ze vroeg erom! Ze had dit niet moeten zeggen, dat niet moeten doen, daar niet moeten zijn, harder nee moeten roepen, kan die man er wat aan doen? Hij is een man!’ Door die opvattingen te weerspiegelen, versterk je ze en geef je ze een vorm van artistieke legitimatie.
Heeresma, in een tijd van huiselijk geweld met een toenemend aantal dode vrouwen, in een tijd waarin veel vrouwen niet durven te praten over seksueel geweld omdat ze vrezen dat ze zelf schuldig zijn en niet geloofd worden, in een tijd waarin mannen denken dat ze kunnen maken wat ze willen omdat zij nou eenmaal mannen zijn, is dit een onverantwoorde vorm van vrouwenhaat. Je had naar jezelf moeten luisteren toen je jezelf begon te betitelen als een abject mens met een scenario waar je morele vraagtekens bij kunt zetten. En af moeten zien van het versterken van de verkrachtingscultuur in Nederland en daarbuiten.
Heeresma, schaam je. Hou er voorlopig mee op om iets literairs proberen te doen met verkrachting. Ga eerst maar eens praten met daders en slachtoffers. En nadenken.
Was getekend,
De Zesde Clan
PS Voor een inkijkje in de ervaringen van vrouwen: zie Twitter #YesAllWomen. De hashtag ontstond nadat een jongeman in de V.S. zes mensen neerschoot. In nagelaten materiaal kondigde hij zijn daad aan, met uitleg dat hij onder andere aan het moorden zou slaan uit haat jegens vrouwen die hem hadden afgewezen.
De Zesde Clan 