Wow. Net Werner Herzog’s documentaire Cave of Forgotten Dreams gezien, over prehistorische schilderingen in de grot van Chauvet. Behalve de pracht en praal van vele afbeeldingen van paarden, bizons, oerossen en leeuwen, valt ook op dat in het diepste gedeelte van de grot de enige menselijke afbeelding voorkomt. Van een vrouw. In een context die duidt op spirituele zaken. Het is de vrouwelijke kant van god, die volgens historica Annine van der Meer officieel uitgebannen werd, maar nog steeds voortleeft.
Om het evenwicht te herstellen inventariseerde Van der Meer de verschillende types vrouwenbeeldjes uit de prehistorie, die overal opduiken. Het ene type benadrukt de ogen, andere types zitten op een soort troon, anderen zijn verbonden met dieren, weer anderen benadrukken vruchtbaarheidskenmerken zoals borsten, vagina of duidelijk zwangere buiken. De godin heeft vaak een dier bij zich. Katachtigen, roofdieren, of ossen.
Met de opkomst van de landbouw komen steeds vaker associaties met graan en brood voor. Er zijn tekenen die erop wijzen dat die symboliek, met de opkomst van het Christendom, overgeheveld werd naar Jezus, maar ook Maria. Die observatie past bij andere onderzoeken die erop duiden dat de Europeanen van rond het jaar duizend nog steeds godinnen vereerden en het nieuwe geloof niet zomaar overnamen. Misionarissen moesten Maria wel een rol geven, en symbolen van voorgangsters in haar verenigen. Anders slikten mensen de nieuwe religie niet.
Van der Meer gaf ook in eigen beheer een boek uit over de Zeelandse godin Nehalennia. In het Oudheidkundig Museum Leiden kun je altaarstenen zien met beeltenissen van deze inheemse godin. In schoolboekjes of elders lees je nauwelijks iets over haar, maar de symboliek van hond, scheepsroer en mandje met fruit verbindt haar volgens Van der Meer met andere moedergodinnen. De hond linkt haar met de onderwereld, het fruit duidt op vruchtbaarheid, de zittende houding verbindt haar met andere godinnen die ook op banken, krukken en tronen zitten, enzovoorts.
Nehalennia is wat dat betreft geen lokale godin. Ze maakt deel uit van een lange traditie. Die minstens tot de prehistorische grot van Chauvet teruggaat. Van der Meer en anderen proberen die traditie opnieuw zichtbaar te maken, of er in ieder geval meer te weten over te komen. Zie voor meer informatie: Academie PanSophia.
De Zesde Clan 